Rage Aganinst The Machine. „Krzyk czasów, gdy byliśmy zbuntowani”

Autor: Piotr Garbowski; 24 września 2021 r.

30 lat „Nevermind” Nirvany. Wspominamy najważniejszy album grunge’u

Bycie niechcianym i odrzuconym nigdy nie było tak kuszące, jak wtedy, gdy Kurt Cobain i jego Nirvana zaprezentowali światu ten album. Nagle flanelowe koszule i wytarte jeansy stały się modne, a grunge przebojem wdarł się na salony – m.in. przebojem „Smells Like Teen Spirit”, usilnie lansowanym przez MTV. Mija 30 lat od wydania „Nevermind”.

Rage Aganinst The Machine. „Krzyk czasów, gdy byliśmy zbuntowani”

Bycie niechcianym i odrzuconym nigdy nie było tak kuszące, jak wtedy, gdy Kurt Cobain i jego Nirvana zaprezentowali światu ten album. Nagle flanelowe koszule i wytarte jeansy stały się modne, a grunge przebojem wdarł się na salony – m.in. przebojem „Smells Like Teen Spirit”, usilnie lansowanym przez MTV. Mija 30 lat od wydania „Nevermind”.

Za najlepszy album lat 90. „Nevermind” uznali niedawno dziennikarze kontrkulturowej biblii – magazynu „Rolling Stone”. Możecie się z nimi nie zgadzać, ale jedno nie ulega wątpliwości: fenomen „Nevermind” nie ogranicza się wyłącznie do płyty i 12 skądinąd genialnych utworów, które na nią trafiły. „Nevermind” to artystyczny manifest ruchu stanowiącego najważniejszy ruch w muzyce rockowej po okresie rewolucji punkowej. Nic bowiem nie wywarło takiego wpływu na szeroko pojętą sztukę lat 90. jak grunge, będący odpowiedzią na coraz to bardziej gorączkową pogoń za wielką karierą i jeszcze większymi pieniędzmi pokolenia zblazowanych japiszonów.

Grunge był ponury i pesymistyczny, treści, jakie ze sobą niósł, tworzyły wypadkową złości, frustracji i beznadziejnego nihilizmu. Nirvana potrafiła jednak zmieścić swoją twórczość w granicach komercji, nie idąc przy tym na szczególne kompromisy. Tak było z „Nevermind”. Jakkolwiek pełen brudnego, gitarowego grania, sprzęgających wzmacniaczy i brzmieniowego nonkonformizmu, album otworzył grunge’owi drogę do mainstreamu, zapewniając przy okazji członkom Nirvany status supergwiazd. Status, który jak miało się później okazać, przerósł ich wszystkich.

Ulubieńcy MTV lepsi niż Michael Jackson

Niewykluczone, że sukces płyty byłby mniejszy, gdyby nie otwierający ją utwór „Smells Like Teen Spirit”, przytomnie wybrany przez zespół na pierwszy singiel promujący „Nevermind”. Oparty na chwytliwym gitarowym motywie utwór, którego tytuł został pożyczony od nazwy dezodorantu dla młodzieży, stał się wielkim hitem, przez długie tygodnie okupując czołowe miejsca prestiżowych list przebojów. Do historii przeszedł również klip do „Smells Like Teen Spirit”, nagrany w sali gimnastycznej za niecałe 50 tys. dolarów. Mimo prostego scenariusza (ot, utrzymany w punkowym duchu koncert Nirvany dla szalejącego tłumu nastolatków, kończący się totalną demolką) teledysk podchwyciła wpływowa wówczas i kreująca trendy telewizja MTV.

Emitując regularnie klip do „Smells Like Teen Spirit”, telewizja MTV przyczyniła się do eksplozji popularności Nirvany. Wsparty sukcesem pierwszego singla album „Nevermind” sprzedawał się znakomicie, przecierając szlaki innym zespołom z nurtu rocka alternatywnego, skwapliwie korzystającym z popularności rozsławiającej grunge’ową scenę Seattle Nirvany. Kto był zespołem nr 1, nie mogło być jednak wątpliwości. Na początku stycznia 1992 r. album „Nevermind” trafił na 1. pozycję notowania Billboard 200 (lista najlepiej sprzedających się płyt w Stanach Zjednoczonych), zastępując na niej „Dangerous” Michaela Jacksona. Był to jasny komunikat, że Nirvana ma wszystko, by stać się wielką gwiazdą – i że właśnie nią została.

Pocztówka z Seattle

Szacunek publiczności i ogromna sława Nirvany, które przełożyły się na znakomite wyniki sprzedaży „Nevermind”, nie wzięły się znikąd. Dość powiedzieć, że album to kwintesencja talentu Cobaina – jego umiejętności pisania chwytliwych melodii i niesamowitej charyzmy, która znajdywała ujście w zachrypniętym głosie Kurta. „Nevermind” to również bezbłędne, grunge’owe szaleństwo Krista Novoselica i Dave’a Grohla, dewastujące banał niektórych momentów tego albumu. Wszystko to stworzyło szorstkie, surowe brzmienie, w pełni objawiające się w nośnych numerach, takich jak „In Bloom”, „Come As You Are” czy „Lithium”. Każdy z nich jest jak pocztówka z ogarniętego grunge’ową gorączką Seattle początku lat 90., co w dużej mierze trzeba zapisać na konto Butcha Viga, producenta płyty.

Ale „Nevermind” ma też względnie spokojniejsze momenty, jak „Polly” czy „Something The Way” – spokojniejsze w formie, ale na pewno nie w treści. „Polly” to prawdziwa historia uprowadzenia i gwałtu 14-latki, przedstawiona z punktu widzenia porywacza. „Something In The Way” to z kolei niezwykle plastyczny powrót Cobaina do czasów, kiedy wyrzucony z domu błąkał się bez dachu nad głową i nocował gdzie popadnie. Po drugiej stronie barykady są numery neurotycznie punkowe: „Breed” i „Territorial Pissings”. „Nevemind” bynajmniej nie jest albumem jednowymiarowym, jak twierdzą niektórzy, choć jest to album wyjątkowo lekkostrawny, zwłaszcza w porównaniu do dokonań innych wielkich grunge’owych składów na czele z Alice In Chains czy Soundgarden.

Wygrał biznes

„Nevermind” Nirvany to przykład na to, jak efekt potrafi przerosnąć oczekiwania. W założeniu wydawcy – wytwórni DGC Records – „Nevermind” miało się rozejść w nakładzie 250 000 egzemplarzy, podczas gdy do dziś sprzedano ponad 30 mln kopii płyty. Koszt jej nagrania wyniósł przy tym „tylko” 100 tys. dolarów, z czego mniej więcej jedną trzecią wyniosło honorarium dla producenta. Dużo? Biorąc pod uwagę brzmienie „Nevermind”, to raczej grosze. Bo to właśnie Butch Vig jest cichym bohaterem tego krążka. Największym wygranym został natomiast biznes.

Jeśli grunge zabił glam rock i pudel metal, Nirvana albumem „Nevermind” przybiła gwóźdź do trumny obu tym nurtom, wysyłając na wcześniejszą emeryturę poruszających się w ich obrębie wykonawców. Showbiznes szybko jednak pożarł grunge, który przerodził się w modę. Zespołów podobnych do Nirvany zaczęło się pojawiać mnóstwo. Bycie wyrzutkiem nagle stało się trendy. Kurt Cobain stał się częścią tego, przed czym konsekwentnie uciekał. Choć po „Nevermind” jego kariera nabrała rozpędu, siły twórcze Cobaina powoli staczały się w niebyt. Wkrótce miało doprowadzić do tragicznych wydarzeń i finalnie śmierci artysty. Ale to już zupełnie inna historia.

Nevermind” po 30 latach

Muzyka Nirvany wciąż cieszy się dużą popularnością, a sam zespół uchodzi za niekwestionowaną legendę. Ale czy gdyby Nirvana pojawiła się dziś i dziś wydałaby „Nevermind”, powtórzyłaby sukces sprzed blisko trzech dekad? Niedawno ocenił to producent płyty Butch Vig.

– Sądzę, że ciężko byłoby powtórzyć tamten moment – stwierdził Vig, rozmawiając z magazynem „NME”. – Gdyby premiera „Nevermind” miała miejsce teraz, pomimo tego, że to świetny album, nie miałby tego samego wpływu na kulturę. To był idealny czas na wydanie płyty. Dochodziło wtedy do zmian w muzyce i dało się wyczuć coś w rodzaju rewolucji. Potrafię sobie wyobrazić, że coś podobnego dzieje się ponownie, ale nie w taki sam sposób.

Vig zauważa, że dziś trudno jest stworzyć mit artysty, taki jak ten, który urósł wokół Nirvany. Jego zdaniem utrudniają to media społecznościowe i to, że aby utrzymać popularność, gwiazdy muszą mieć bardzo intensywny kontakt z fanami na Facebooku, na Instagramie i innych popularnych platformach. Zdaniem Viga utrudnia to kreowanie jednoznacznie kontrkulturowego wizerunku.

„Nevermind” po 30 latach wciąż nieźle się trzyma. „Smells Like Teen Spirit” niedawno stuknął okrągły miliard wyświetleń na YouTube i Spotify, co świadczy o tym, że muzyka z płyty przetrwała próbę czasu i wciąż znajduje swoich odbiorców. Jej długowieczności przysłużył się ostatnio również Spencer Elden, dziś 30-letni już bobas z okładki „Nevermind”, który w sierpniu pozwał zespół i domaga się od niego pokaźnego odszkodowania. Sprawa wciąż jest w toku. Bez względu na to, czy sąd rzeczywiście uzna okładkę „Nevermind” za przykład dziecięcej pornografii, czy nie, o „Nevermind” długo jeszcze nie zapomnimy.

Dodaj komentarz

RockMetal F***T

RockMetalNews TV

Jesteśmy blisko zespołów, koncertów i ludzi związanych z muzyką, by dostarczać Wam najlepsze treści VIDEO

RockMetalNews TV to ogólny dział, w którym przekrojowo prezentujemy nasze realizacje video z różnych serii. Znajdziecie tu zarówno minidokumenty, jak i materiały z serii „#tour report”. W RockMetalNews TV nie brakuje również wywiadów video, w tym wywiadów nagrywanych w siedzibie naszej redakcji w CK Zamek w Poznaniu, a także wywiadów z serii Six Questions Show prowadzonych dla nas przez Filipa i Pawła z zespołu The Sixpounder.

Bohaterami naszych materiałów video są uznane marki, jak Behemoth, Acid Drinkers czy Nocny Kochanek, ale też młodsze kapele, które dopiero budują swoją pozycję na scenie. Równie chętnie pojawiamy się na dużych festiwalach oraz w małych, ciasnych klubach, bez względu na okoliczności zawsze starając się łapać dla Was dobre kadry. Zapraszamy do oglądania nowych i archiwalnych materiałów na podstronie działu RockMetalNews TV.

WYwiady

Sprawdźcie wywiady prosto z naszej redakcji w CK Zamek w Poznaniu

Przeprowadzanie wywiadów z muzykami i ludźmi związanymi z branżą muzyczną to jedna z naszych największych zajawek. Z artystami spotykamy się w naszej nowej redakcji w Centrum Kultury Zamek w Poznaniu, gdzie zorganizowaliśmy własne ministudio i komfortową przestrzeń dla naszych gości. Rozmowy odbywają się w możliwie luźnej, przyjaznej atmosferze.

Oprócz pełnowymiarowych wywiadów przygotowujemy również krótsze materiały lifestyle’owe. Pytamy w nich muzyków i ludzi związanych z branżą muzyczną o ich największe inspiracje, ulubione płyty, najbardziej niezapomniane koncerty i pozamuzyczne zajawki, którymi na co dzień rzadko mogą się pochwalić. Zapraszamy do oglądania naszych wywiadów na podstronie działu z wywiadami.

Artykuły

Szukasz czegoś do poczytania? Nasze autorskie artykuły powinny Cię zainteresować

RockMetalNews to serwis przede wszystkim newsowy, nastawiony na przekazywanie najważniejszych i najciekawszych informacji ze świata rocka/metalu – możliwie szybko, konkretnie i zarazem rzetelnie. Chcemy jednak, by nasi czytelnicy mogli znaleźć tu również  bardziej rozbudowane treści, napisane z pasją i poparte wiedzą oraz researchem. Właśnie po to powstał ten dział.

Dział „Artykuły” to ważna część RockMetalNews.pl. Jeśli interesujesz się muzyką, zwłaszcza tą głośniejszą niż pop, zawsze znajdziesz tu coś do poczytania. Wszystkie artykuły trafiające do tego działu to stuprocentowo autorskie treści, mające odrębną, inspirowaną papierowymi magazynami muzycznymi szatę graficzną. Zapraszamy do lektury nowych i archiwalnych tekstów na podstronie działu z artykułami.

Horror

Muzyka nie jest naszą jedyną zajawką. Uwielbiamy też horrory

Odwiedzając nasz portal, z pewnością nie raz natknęliście się na treści związane z horrorami. To nie przypadek, bo oprócz głośnej muzyki kręcą nas też horrory (nawet te slapstickowe!). Poświęciliśmy im osobny dział. Na podstronie „Horrory” prezentujemy najnowsze informacje ze świata filmów grozy, tematyczne zestawienia naszym zdaniem najlepszych horrorów, a także przeróżne ciekawostki. Bez względu na to, czy chcecie poznać najbardziej przerażające nowości, czy po prostu szukacie dobrego filmu na wieczór, podstrona „Horrory” wciągnie Was jak Pennywise do mrocznych kanałów Derry.